مسجد جامع عتیق اصفهان

اصفهان را بیشتر با آثار دوره صفوی می شناسند. مسجد و بناهای به یادگار مانده از دوران صفویه بیشترین تأثیر را در دید گردشگران اصفهان دارند. اما در اصفهان، آثاری از دوره سلجوقی به جا مانده که شکوه این دوره مهم تاریخی را به نمایش می‌گذارد. مسجد جامع یا مسجد عتیق اصفهان یکی از همین آثار است که در دوره سلجوقی مرمت شده است.

اگر به اصفهان سفر کردید یکی از عصر ها به این مسجد رفته و از کوچه پس کوچه های آن بازدید کنید. کوچه پس کوچه های این محل و بازار های تو در تویش و محله باباقاسم هنوز به همان سبک قدیمی برجامانده است. آسمان اینجا آبی ست و با پا گذاشتن به این مسجد درهای تاریخ به روی شما باز می شود و تو را به افسانه ها می‌رساند. عجیب ترین و باشکوه ترین مسجد است که تا به امروز دیده اید. مسجد جامع عتیق اصفهان در سال ۱۳۹۱ توسط سازمان یونسکو در فهرست میراث فرهنگی جهان به ثبت رسید و تحت حمایت های بین المللی قرار گرفت.

در مسجد جامع اصفهان کتیبه های بسیاری از دوره های مختلف وجود دارد که به معرفی تعدادی از آنها می پردازیم. در داخل گنبد جنوبی معروف به گنبد نظام الملک و در اطراف داخلی گلوی گنبد کتیبه وجود دارد مربوط به دوره ملکشاه سلجوقی که از آن پادشاه و وزیر خواجه نظام الملک نام برده شده به سبک کوفی نوشته شده است بنابراین مربوط به حدود 473 هجری است.

در اواخر سده یازدهم میلادی سلجوقیان در ایران فاتح شدند و اصفهان را به عنوان پایتخت قلمرو بسیار وسیع شان انتخاب نمودند، در این زمان مسجد جامع عتیق اصفهان نه گنجایش جمعیت روبه افزایش این شهر را داشت و نه  شکوه آن درخور درباره سلجوقیان بود. پس گسترش مسجد در دستور کار قرار گرفت و فصل تازه ای در تاریخ آن گشوده شد در عین حال دوره مهمی از تکمیل الگوی مساجد ایرانی بود.

از اینجا بود که ساختار مسجد جامع اصفهان قوام و دوام پیدا کرد آنچه در سده های بعد از توسط دیگر سلسله های حکومتی به انجام رسید افزودن پاره ای بناها و ساختمان دوره آل بویه و سلجوقی یا مرمت و تزئین  بناهای قبلی بود. جالب این است که به شهادت کتیبه‌های مسجد و کتاب‌های تاریخی مردمانی از همه ایران در اعتلای مسجد جامع اصفهان آفریدند. یکی رازی بود و یکی شیرازی ، یکی از خراسان و دیگری اهل اصفهان و مردمانی پرشمار از نواحی دیگر ایران.