گز اصفهان

گز از شیرینی های سنتی اصفهان است که بعنوان اولین صادرات کشور ایران در زمان آقا محمد خان قاجار به جهان عرضه شد.

حدود سال ۱۳۲۰ هجری شمسی برای اولین بار در اصفهان با مخلوط کردن مقادیر مساوی از شکر،  گزانگبین ، سفیده تخم مرغ و مغز پسته و بادام به دست آمد. در حدود سال ۱۳۳۰ هجری شمسی گلوکز مایع(بادکا) از چین به ایران وارد شد و مورد توجه و استفاده گز سازان اصفهانی قرار گرفت، گز اصفهان همان بن مضارع فعل "گزیدن" است آنچه به گز شیرین اصفهان هویت داده عصاره و شهدی شگفت انگیز به نام انگبین یا گزانگبین است که از درختچه هایی به همین نام یعنی گزانگبین در نواحی خوانسار و برخی نواحی چهارمحال و بختیاری به دست می آید .

در کوهپایه های زاگرس پشه ای خاص زندگی می کند که شیره درخت گون را می گزد  و قند کتیرا را به گزانگبین تبدیل می کند، در واقع عامل تولید کننده گزانگبین حشره کوچکی تقریباً به اندازه پشه است که روی ساقه یا برگ های درخت گزانگبین خانه می سازد . سپس از شیره پرورده این گیاه تغذیه کرده و شهد  تولید می کند، سرانجام از اواخر شهریورماه و زمانی که نسیم های خنک پاییزی شروع به وزیدن می کنند دانه های براق و زرد رنگی همانند ارزن از درختچه‌های گزانگبین به دست می آید که به آن عصاره گزانگبین می‌گویند. آن شیرینی که در نواحی اصفهان که به نام گز ساخته می شود نیز نام خود را از شهد ترشح یافته از پسیل گز گرفته است که اختصاصاً بر روی این درختچه پیدا میشود. ارزش گزانگبین در این است که یکی از معدود  قندهای  فروکتوز در طبیعت شناخته می‌شود،اما چون قیمت گزی که با عصاره گزانگبین درست می شود بسیار زیاد است معمولا برای ساختن گز  از گلوکوز، گلاب،  سفیده تخم‌مرغ، شکر، مغز پسته ،بادام یا فندق یا خلال بیدمشک استفاده می کند و برای پر کردن جای خالی گزانگبین از سایر انگبین های طبیعی مانند انگبین علفی، ترنجبین، یا عسل  استفاده می کنند.